Urodzony 20 sierpnia 1884 w Wiefelstede (Dolna Saksonia) Rudolf Bultmann uznawany jest za jednego z najbardziej wpływowych teologów chrześcijańskich XX wieku. Przyszedł na świat w pietystycznej rodzinie luterańskiego duchownego ks. Arthura Bultmanna. Po ukończeniu prestiżowego gimnazjum humanistycznego w Oldenburgu (1903) rozpoczął studia na Fakultecie Teologii Ewangelickiej w Tybindze. Po trzech semestrach przeniósł się do Berlina, a po dwóch następnych do Marburga. Wśród nauczycieli Bultmanna wymienić należy takie postacie, jak Herman Gunkel czy Adolf von Harnack.

W 1910 roku Bultmann otrzymał w Marburgu tytuł doktora teologii ewangelickiej na podstawie pracy „Styl kazania apostoła Pawła”, a w 1912 uzyskał habilitację w oparciu o pracę „Egzegeza Teodora z Mopsuestii”.

W roku 1916 został profesorem nadzwyczajnym na Fakultecie Teologii Ewangelickiej we Wrocławiu, gdzie pracował do roku 1920. Przez kolejny rok wykładał na Uniwersytecie w Giessen, a następnie przeniósł się na Fakultet Teologii Ewangelickiej w Marburgu i pozostał tam aż do swojej śmierci 30 lipca 1976. W Marburgu powstały sztandarowe dzieła Bultmanna, między innymi Jezus (1926) oraz Nowy Testament i mitologia (1941).

Głównym punktem dociekań teologicznych Bultmanna było pytanie o uwarunkowanie wiary chrześcijańskiej we współczesności, dlatego jego twórczość uznaje się za teologię apologetyczną. Duży wpływ na myśl Bultmanna miała jego współpraca z Martinem Heideggerem – twórcą egzystencjalnej analizy bycia. Zapożyczony od Heideggera aparat pojęciowy umożliwił Bultmannowi opisanie związku między historią a egzystencjalnym doświadczeniem wiary. Według Bultmanna wiara nie jest aktem intelektualnym. Jest osobistym doświadczeniem, aktem zaufania do Boga objawionego w Jezusie, a następnie pójściem Jego śladami. Nie jest ważne przyjęcie pewnych dogmatów, akceptacja pewnej liczby twierdzeń – ważne jest osobiste spotkanie z Jezusem oraz sposób, w jaki to spotkanie zmienia życie człowieka. Współczesny człowiek może zaakceptować przesłanie chrześcijańskie jedynie w znaczeniu „egzystencjalnym”, a nie „obiektywnym”.

Drugim ważnym pojęciem związanym z myślą Bultmanna jest pojęcie teologii dialektycznej, co jest odpowiedzią marburskiego teologa na silny nurt teologii liberalnej. Zarzucał on liberałom, że ich refleksja przenosi akcent z Jezusa-Boga na Jezusa-Człowieka. W swoim sztandarowym dziele zatytułowanym Jezus krytykuje „liberalny” obraz Jezusa przedstawianego jako kaznodzieja zwiastujący moralną harmonię, najdoskonalszy Człowiek wypełniający humanistyczne ideały. Dla Rudolfa Bultmanna kluczowym wymiarem nauczania Jezusa z Nazaretu jest wymiar eschatologiczny.

Najsłynniejszym, a zarazem wzbudzającym najwięcej kontrowersji elementem myśli Rudolfa Bultmanna jest jego postulat „demitologizacji”, zaprezentowany w dziele Nowy Testament i mitologia. Teolog stawia w nim tezę, że współczesny człowiek nie może żyć w religii, która narzuca mu wierzenia nie dające się pogodzić z tym, co głosi nauka. Słynne stwierdzenie, że niemożliwe jest jednoczesne używanie żarówki i wiara w pusty grób wyraża przekonanie, że mity mogą być przeszkodą dla wiary, a także wymagać od chrześcijanina poświęcenia rozumu, ukazując obraz świata, któremu człowiek w swoim życiu stanowczo by zaprzeczył. Dla Bultmanna mitycznymi wyobrażeniami są na przykład cuda, dziewicze poczęcie, preegzystencja Jezusa, pusty grób czy wniebowstąpienie.

Bultmannowski program demitologizacji Nowego Testamentu wywołał w latach 50-tych lawinę krytyki. Nie ulega jednak wątpliwości, że mimo głośnych protestów, literatury polemicznej oraz niezliczonych wyrazów potępienia, teologia Rudolfa Bultmanna wywarła poważny wpływ na egzegezę biblijną we wszystkich Kościołach chrześcijańskich.

 Magdalena Zubrzycka