Thascius Caecilius Cyprianus – twórca często cytowanego stwierdzenia, że poza Kościołem nie ma zbawienia. Warto jednak umieścić to zdanie we właściwym kontekście.

O dzieciństwie świętego wiadomo niewiele, urodził się w roku 210 w Kartaginie. Pochodził z zamożnej rodziny pogańskiej, jego ojciec był senatorem, a i on otrzymał staranne wykształcenie, by następnie zostać adwokatem. W pierwszej biografii Cypriana diakon Poncjusz podaje, że w młodości nie stronił on od hulanek. Jego życie zmieniło się jednak diametralnie, kiedy w 35. roku życia poznał kapłana Cecyliusza, który nawrócił Cypriana na chrześcijaństwo i stanowił dla niego wzór tak ważny, że ten przyjął na chrzcie jego imię. Nawrócenie świętego było tak żarliwe, że na krótko po przyjęciu wiary został prezbiterem, a zaledwie dwa lata później został wyznaczony na biskupa Kartaginy. Noty biograficzne podają, że bardzo sumiennie wywiązywał się ze swoich obowiązków i szybko stał się wzorem dla innych biskupów. W tym czasie rozpoczęły się krwawe prześladowania chrześcijan za cesarza Decjusza. Cyprian zdecydował się na opuszczenie Kartaginy i sprawowanie nad nią opieki przy pomocy pośredników. Po upływie roku cesarz zmarł, a biskup powrócił do diecezji. Powstał wówczas problem z tzw. lapsi ? ochrzczonymi, którzy wyrzekli się wiary podczas prześladowań. Z ich właśnie powodu święty Cyprian wypowiedział najbardziej znane ze swoich zdań: mówiąc, że poza Kościołem nie ma zbawienia nawoływał swoich wiernych, aby pamiętali, że właśnie zbawienie, a nie ziemskie życie, jest sprawą najwyższej wagi, której nie warto stawiać na szali.

Jeszcze zanim problem lapsi został rozwiązany, rozpoczęły się kolejne prześladowania za cesarza Waleriana. Biskup Kartaginy został przez władze państwowe wezwany do złożenia ofiary bożkom. Odmówił i w ramach kary został zesłany na wygnanie. Po upływie kilkunastu miesięcy powrócił i ponownie otrzymał nakaz oddania czci obcym bóstwom. Tym razem, po kolejnej odmowie, został skazany na śmierć przez ścięcie mieczem. Zginął śmiercią męczeńską jesienią 258 roku.

W ciągu 13 lat swojej posługi święty Cyprian działał aktywnie na rzecz swojej diecezji nie tylko słowem i czynem, ale także tworząc pisma o tematyce teologicznej. Do najbardziej znanych należą O jedności Kościoła, O modlitwie Pańskiej, O nieśmiertelności, a także liczne listy.

Monika Buszko