We wszystkich czterech Ewangeliach Jezus jawi się jako ktoś, kto ma świadomość własnej misji i własnej tożsamości. O ile Ewangelia św. Jana wyraża to w sposób zupełnie bezpośredni, to w relacji synoptyków przekazane jest to w sposób bardziej powściągliwy, dyskretny, zawoalowany.

Szereg działań Jezusa, a zwłaszcza Jego cuda ukazują, że miał świadomość Boskiej mocy, która w Nim była i umiał się nią posługiwać. Przejawiało się to w licznych uzdrowieniach (m.in. Mt 8;9;15,21-31; Mk 1,32-34; Łk 4,40-41), w momentach odpuszczania grzechów (Mk 2,5; 2,10), wypędzania demonów (Mk 9,25; Łk 11,20;;10,18), rozmnażania chleba (Mt 14,13-21;15,32-38; Mk 6,31-34; Łk 9,10-17), a nawet wskrzeszania umarłych (Mk 5,35-43; Łk 7,11-15). Miało to miejsce również sytuacjach, które dowodziły, że w sposób Boski panuje nad naturą (uciszenie burzy na jeziorze – Mt 8,23-27; Mk 4,35-41; Łk 8,22-25; chodzenie po wodzie –Mk 6,45-52; Mt 14,22-33). Ewangeliści zgodnie relacjonują, że to niezwykłe panowanie Jezusa nad żywiołami, zarezerwowane w Starym Testamencie dla Boga i Stwórcy (Ps 107, 25-29; 65,8) wzbudzało w Apostołach lęk i przerażenie charakterystyczne dla lęku teofanijnego, związanego z obecnością Boga. Kroczenie po wodzie Stary Testament przedstawia jako rzecz Boską, jak jest napisane w Księdze Hioba (9,8): „On sam rozciąga niebiosa, kroczy po morskich głębinach”. Lęk uczniów dodatkowo potęguje fakt, że Jezus chcąc ich uspokoić używa zwrotu; „Ja Jestem” (Mk 6,50), który kojarzy się ze starotestamentowymi scenami, w których Bóg wyjawia swoje imię (Wj 3,14; Iz 43,10).

Jezus przypisuje sobie Boskie prerogatywy, przedstawiając siebie jako sędziego świata (Mt 19,28; 31-32) oraz Pana Szabatu (Mt 12,1-8; 9-13; Mk 2,23-28; 3,1-6; Łk 6,1-5; 6-11). W scenie oczyszczenia Świątyni widoczne jest roszczenie Jezusa do sprawowania nad nią władzy (Mt 21,12–13; Mk 11,15-17; Łk 19,45-46), aby nie była „jaskinią zbójców” (Jr 7,11) lecz „domem modlitwy dla wszystkich narodów” (Iz 56,7).

Jezus przeklinający drzewo figowe

Jezus niejednokrotnie udowadnia, że dysponuje wiedzą wykraczającą poza wiedzę ludzką. Potrafi czytać w ludzkich sercach (Mk 9,33-35; Łk 6,8), a także zapowiada wiele przyszłych wydarzeń. Zapowiedział zniszczenie Świątyni Jerozolimskiej, koniec kultu świątynnego oraz zburzenie Jerozolimy (Mt 23,37; 24,1-22; Mk 13,1-2; 14-20; Łk 21,5-24). Przepowiedział także swój własny los: odrzucenie przez starszyznę narodu, cierpienie, śmierć na krzyżu i zmartwychwstanie (Mt 16,21; 17,22-23; 20,17-19; Mk 8,31; 9,30-31; 10,32-34; Łk 9,22; 9,44; 17,24; 18,31-33), ale również znał cel własnego cierpienia i śmierci, wiedząc, że ma charakter odkupieńczy (Mt 20,28; 26,28; Mk 14,24-25; Łk 22,19-20). Przewidział zdradę Judasza (Mt 26,20-23; Mk 14,17-21; Łk 22, 21-22) oraz zaparcie się Piotra (Mt 26,34; Mk 14,26-31; Łk 22,31-34).

Wszystkie te przykłady wskazują na świadomość Jezusa dotyczącą Jego Boskiej natury oraz na posiadanie nadludzkiej wiedzy. Jednakże Ewangeliści ukazują również, że prawdziwie przyjął On ludzką naturę i związane z nią ograniczenia: nie chciał uciekać się do pomocy zastępów anielskich (Mt 26,53), wzrastał w mądrości, latach i łasce (Łk 2,52), uczył się posłuszeństwa, jak przypomina List do Hebrajczyków (5,8), musiał zmierzyć się z pokusami (Mt 4,1-11) oraz prawdziwie cierpieć.

Pewną trudność sprawia od wieków fragment, w którym Jezus wyznaje, że nie zna dnia sądu i że jest to wiedza dostępna tylko Bogu Ojcu (Mt 24,36; Mk 13,12). Na ten temat powstawały różne hipotezy i interpretacje. Grzegorz Wielki napisał w liście do agnoetów, że „Jezus znał dzień sądu w swej ludzkiej naturze, ale nie ze swej ludzkiej natury, a zatem Jego wiedza na temat sądu nie była wynikiem normalnej aktywności Jego ludzkiego umysłu, lecz źródłem było Boskie poznanie, które udzieliło tej wiedzy ludzkiemu rozumowi Jezusa”. Inna interpretacja odczytuje słowa Jezusa o nieznajomości dnia sądu w kontekście fragmentu z Dziejów Apostolskich (Dz 1,7) i tłumaczy, że nie wszystkim, co Jezus wiedział, mógł i chciał dzielić się z ludźmi. Niektórzy egzegeci tłumaczą, że Jezus – Człowiek wiedział tylko to, co było Mu potrzebne do wypełnienie misji.

Śledząc słowa i czyny Jezusa opisane w Ewangeliach synoptycznych możemy dowiedzieć się bardzo wiele o tym, co człowiek Jezus wiedział i czego był świadom, a także tego, że Jego wiedza przekraczała normalne ludzkie poznanie, natomiast tajemnicą pozostaje to, w jaki sposób Boska wiedza przenikała Jego ludzką kondycję.

Magdalena Zubrzycka