DO ZAGADNIENIA PIERWSZEGO PRZYSTĘPUJEMY W TEN SPOSÓB: WYDAJE SIĘ, że materią tego sakramentu nie jest chleb i wino.

Peter Paul Rubens, „Ofiara Starego Przymierza”

1. Sakrament ten powinien bowiem w doskonalszy sposób od sakramentów Starego Prawa przedstawiać Mękę Chrystusa. Lecz mięso zwierząt, które było materią sakramentów Starego Prawa, wyraźniej niż chleb i wino przedstawia Mękę Chrystusa. A zatem, materią tego sakramentu powinno być raczej mięso zwierząt niż chleb i wino.

2. Poza tym, sakrament ten ma być celebrowany wszędzie. Lecz w wielu krajach nie można znaleźć chleba a w wielu nie można znaleźć wina. A zatem, chleb i wino nie jest odpowiednią materią tego sakramentu.

3. Poza tym, sakrament ten przysługuje zdrowym i chorym. Lecz wino szkodzi niektórym chorym. A zatem, wydaje się, że wino nie powinno być materią tego sakramentu.

W PRZECIWIEŃSTWIE DO TEGO, papież Aleksander powiada: „W darach ofiarnych sakramentów ofiarowuje się tylko chleb i wino z domieszką wody”.

DAJĄC NALEŻNĄ ODPOWIEDŹ, MÓWIĘ TAK: co do materii tego sakramentu niektórzy popadli w liczne błędy. Są wśród nich tak zwani Artoryci, którzy – jak pisze Augustyn w dziele O herezjach, w tym sakramencie: „ofiarują chleb i ser, twierdząc, że pierwsi ludzie celebrowali składanie ofiar z owoców ziemi i owiec”. Inni, a mianowicie Katafrydzi i Pepuzjanie, „sprawowali swoją niby Eucharystię, przygotowując chleb w ten sposób: mieszali z mąką krew dziecka, wytoczoną z ran powstałych przez małe nakłucia na całym ciele”. Inni, zwani Akwarianami, pod pozorem abstynencji, ofiarowywali samą wodę. Wszystkie zaś te i tym podobne błędy odrzuca się na podstawie tego, że Chrystus – jak jest napisane w Ewangelii według św. Mateusza (26,26 i nn.) – ustanowił ten sakrament pod postaciami chleba i wina. Toteż chleb i wino są odpowiednią materią tego sakramentu. I jest to rozumne.

Pascal Dagnan-Bouveret, „Ostatnia Wieczerza”

Po pierwsze w odniesieniu do użycia tego sakramentu, którym jest spożywanie. Jak bowiem w sakramencie chrztu używa się wody do obmycia duchowego, ponieważ obmycie cielesne powszechnie dokonuje się w wodzie, tak chleba i wina – które powszechnie pokrzepiają ludzi – używa się w tym sakramencie dla spożywania duchowego.

Po drugie, w odniesieniu do Męki Chrystusa, w której krew została oddzielona od ciała. I z tej racji w tym sakramencie, który jest pamiątką Męki Pańskiej, oddzielnie przyjmuje się chleb jako sakrament ciała i wino jako sakrament krwi.

Po trzecie, w odniesieniu do skutku rozważanego w każdym z przyjmujących, gdyż – jak powiada Ambroży w Komentarzu do 1 Listu do Koryntian – ten sakrament „jest zdolny zapewnić bezpieczeństwo ciału i duszy”. Dlatego też „ciało Chrystusa jest ofiarowywane” pod postacią chleba „za zbawienie ciała, a krew” pod postacią wina „za zbawienie duszy”, jak jest napisane w Księdze Kapłańskiej (17,14), że „dusza” istot żyjących „jest we krwi”.

Po czwarte, w odniesieniu do skutku względem całego Kościoła, który jest utworzony z pojedynczych wiernych, tak jak „chleb jest złożony z pojedynczych ziaren i wino wypływa z pojedynczych gron”, o czym jest napisane w Glossie do fragmentu z 1 Listu do Koryntian (10,17): „Wielu jednym ciałem jesteśmy”, itd.

Boticelli, „Ostatnia komunia św. Hieronima” (detal)

Na kontrargument pierwszy należy odpowiedzieć, że chociaż mięso zabitych zwierząt wyraźnie przedstawia Mękę Chrystusa, to jednak mniej nadaje się do powszechnego użycia tego sakramentu i do oznaczania kościelnej jedności.

Na kontrargument drugi należy odpowiedzieć, że jakkolwiek nie we wszystkich krajach rośnie pszenica i wino, to jednak z łatwością można tam sprowadzić ilość wystarczającą do użycia w tym sakramencie. Gdy brakuje którejś z tych rzeczy, nie należy konsekrować tylko jednej bez drugiej, ponieważ wtedy ofiara nie byłaby doskonała.

Na kontrargument trzeci należy odpowiedzieć, że wino przyjęte w niewielkiej ilości nie może bardzo zaszkodzić chorym. Jeśli jednak istniałaby obawa przyniesienia szkody, to nie jest konieczne, by przyjmowali krew wszyscy, którzy przyjmują ciało Chrystusa, o czym poniżej będzie mowa.