Henry Ossawa Tanner, „Dwaj uczniowie przy grobie”

Anglikański biskup Nicholas Thomas Wright, jeden z wybitniejszych żyjących protestanckich znawców Pisma Świętego, napisał kilka ważnych prac poświęconych zmartwychwstaniu. Podkreśla w nich różnice, które da się zaobserwować pomiędzy wczesnochrześcijańskim spojrzeniem na zmartwychwstanie i tym, które dominowało w ówczesnej żydowskiej kulturze religijnej. Sądzę, że warto streścić tutaj najważniejsze ustalenia anglikańskiego biskupa. Wright bardzo czytelnie, w siedmiu punktach, przedstawił te różnice w popularnym wykładzie The Surprise of Resurrection[1]. Ukazują one wyjątkowość pierwotnej wiary wobec żydowskich przekonań.

1. U pierwszych chrześcijan istnieje prawie całkowita zgodność co do wiary w zmartwychwstanie. Różnica z poglądami pogańskimi a nawet żydowskimi jest tu uderzająca. Chrześcijanie zgadzają się w sposób prawie jednoznaczny co do faktu zmartwychwstania umarłych.

2. Waga, którą nadają chrześcijanie prawdzie o zmartwychwstaniu wyróżnia ich znacznie od żydów. Prawda o zmartwychwstaniu jest dla chrześcijan centralna. Wiara w zmartwychwstanie nie odgrywała analogicznej roli w religii żydowskiej tamtych czasów.

3. W stosunku do żydów wyróżnia chrześcijan znacznie większa dokładność w opisywaniu tego, czym jest zmartwychwstanie. Szczegółowe opisy ciała po zmartwychwstaniu obecne w Nowym Testamencie nie znajdują analogii.

4. W tamtych czasach nie istniała wiara w antycypację ostatecznego zmartwychwstania wszystkich w zmartwychwstaniu jednej osoby. To zaś właśnie twierdzili chrześcijanie odnosząc się do zmartwychwstania Chrystusa.

Bartolomé Bermejo, „Zstąpienie Chrystusa do Otchłani”

5. W języku wczesnych chrześcijan nastąpiła wyraźna zmiana w sposobie mówienia o zmartwychwstaniu. Żydzi używali terminu „zmartwychwstanie” dosłownie i metaforycznie: dosłownie, gdy mówili o zmartwychwstaniu na końcu czasów; metaforycznie, gdy mówili o odnowieniu narodu, wypełnieniu Bożych obietnic, wyjściu z Egiptu, itp. W Nowym Testamencie znika to metaforyczne ujęcie (poza Rz 11,15) i zostaje przeniesione na chrzest i świętość.

6. Nikt nie spodziewał się wtedy, że Mesjasz umrze, dlatego też nikt nie mógł się spodziewać, że Mesjasz zmartwychwstanie.

7. Chrześcijanie zaczęli wierzyć, że wraz ze zmartwychwstaniem Chrystusa Bóg nie tylko rozpoczął długo oczekiwany czas nowego stworzenia, ale że oni sami – z pomocą Ducha – przyczyniają się do jego urzeczywistnienia. Po Wielkanocy nowe stworzenie nie jest tylko czymś, na co chrześcijanie czekają, ale do powstania czego czynnie się przyczyniają.

Jaki możemy wyciągnąć z tego wniosek? Wiara w zmartwychwstanie u pierwszych chrześcijan jest zjawiskiem wyjątkowym i zastanawiającym. Trudno wyobrazić sobie, by tak różniąca się od żydowskich przekonań wiara pojawiła się „z niczego”. Musiało zdarzyć się coś, co dało energię tej nowej wierze.

streścił Mateusz Przanowski OP