„Jezus nauczający”

Kościół Katolicki wierzy, że nie tylko Pismo Święte jest źródłem Objawienia. Sobór Trydencki stwierdził, że jest coś, co jest u podstaw Pisma Świętego i Tradycji – sama Ewangelia. Według Trydentu Ewangelia dotarła do nas w formie spisanej i w formie niespisanych tradycji.

11.2.1. Warto zauważyć, że sam Jezus Chrystus zatroszczył się, by Tradycja, którą zapoczątkował, była dokładnie zachowywana. Jego sposób mówienia przypomina ten stosowany przez ówczesnych żydowskich nauczycieli, którzy otaczali się uczniami i którym przekazywali nauczanie, stosując mnemotechniczne techniki. Równocześnie Chrystus wypowiada niezwykle ostre słowa przeciwko fałszywej tradycji. Jezus odróżnia więc prawdziwą Tradycję, inspirowaną działaniem Ducha Świętego, od fałszywej:

„Paraklet, Duch Święty, którego Ojciec pośle w moim imieniu, On was wszystkiego nauczy i przypomni wam wszystko, co Ja wam powiedziałem” (J 14,26).

11.2.2. Św. Paweł pisze o paradosis – „przekazaniu”, „tradycji religijnej”, „nauce”. Przejmuje tym samym techniczne żydowskie określenia na oznaczenie tym terminem „przekazywania” zbawczych prawd. W późnych listach, które jeśli nie zostały napisane przez Pawła, to na pewno pisane były pod wpływem św. Łukasza, pojawia się nowe określenie: parathēkē – depozyt (łac. depositum). Te dane biblijne pozwalają uchwycić podstawowe dwa czynniki dla chrześcijańskiej Tradycji:

1. Tradycja to przekaz instytucji, rytów i praktyk, które kształtują religię chrześcijańską.
2. Tradycja to wiara Kościoła w łączności z Apostołami, depozyt wiary – depositum fidei.

Grupa Vergós, „Św. Augustyn i św. Monika podczas kazania św. Ambrożego”

Blisko tego drugiego sensu jest Tradycja rozumiana jako regula fidei („zasada/prawidło/reguła wiary”). Innymi słowy, regula fidei, to normatywne wyrażenie prawd wiary. Można więc  mówić przede wszystkim o dwóch wymiarach Tradycji:

1. Czynności przekazu.
2. Tym, co przekazywane.

11.2.3. Ojcowie Kościoła szeroko odwoływali się do pojęcia Tradycji. Mówiąc o niej mieli jednak na myśli bardzo różne rzeczy[1]:

1. Przekazywanie depozytu wiary przez sukcesję apostolską (św. Ireneusz).
2. To, co nie zostało spisane, a przyjęło się w Kościele, jak przepisy liturgiczne, na przykład sposób sprawowania Eucharystii (Tertulian, św. Hipolit, św. Cyprian, św. Cyryl Jerozolimski)
3. Nie spisana przez apostołów wykładnia Pisma Świętego (św. Klemens Aleksandryjski).
4. To, co przyjmuje się w całym Kościele w danym okresie (św. Augustyn, św. Hieronim).
5. To, w co wierzy Kościół zawsze i wszędzie (św. Wincenty z Lerynu).

11.2.4. Z powodu złożoności pojęcia Tradycji trudno krótko wyrazić jej istotę. Posiłkując się konstytucją dogmatyczną Dei Verbum i Katechizmem Kościoła Katolickiego można spróbować określić ją następująco[2]:

Tradycja jest ściśle związanym z Pismem Świętym i dokonywanym pod opieką Ducha Świętego żywym przekazem, w którym Kościół ukazuje to, czym jest i to, w co wierzy.

Mateusz Przanowski OP